Mocz do badania ogólnego najlepiej oddać:
- rano, po minimum sześciogodzinnej przerwie nocnej,
- na czczo,
- po umyciu ujścia cewki moczowej,
- z tzw. strumienia środkowego (pierwsza porcja moczu do muszli klozetowej),
- w plastikowym pojemniku (do kupienia w aptece) opisanym imieniem i nazwiskiem pacjenta,
- do badania należy przekazać próbkę ok. 50-100 ml moczu oddanego bezpośrednio do pojemnika.
Mocz należy dostarczyć do laboratorium w przeciągu 2-3 godzin po pobraniu.
Niemowlęta – istnieje możliwość zebrania moczu do specjalnego plastikowego woreczka, założonego w sposób obejmujący ujście zewnętrzne cewki moczowej. Woreczki takie można nabyć w aptece. U niemowląt można wywołać odruch oddawania moczu poprzez masowanie ręką okolicy lędźwiowej. Odruch ten występuje w kilka minut po rozpoczęciu masażu. Niedopuszczalne jest pobieranie moczu do badania z pieluszki poprzez jej wykręcenie. W przypadku bardzo małych dzieci, jeśli nie jest możliwe uzyskanie dostatecznej objętości moczu, dopuszczalne jest dostarczenie do laboratorium próbki moczu mniejszej niż 50 ml.
Woreczek nie powinien być przyklejony wieczorem, lecz rano, gdyż duża ilość moczu nocnego może spowodować jego odklejenie. Poza tym, w ciepłym moczu zalegającym dłużej w woreczku będą się nadmiernie namnażały bakterie, które są tu fizjologicznie obecne. W ten sposób może dojść do błędnej interpretacji wyniku „liczne bakterie”, który zostanie przypisany chorobie nerek.
Pobieranie moczu do badań ze zbiórki dobowej (DZM).
Zbiórkę moczu należy przeprowadzić dokładnie w okresie 24 godzin.
Przygotować duży, szklany lub plastikowy pojemnik (np. po wodzie mineralnej) z podziałką co 250ml o pojemności około 3 – 5 litrów, do którego będzie oddawany mocz.
Pacjent np. w niedzielę o 7.00 rano odrzuca pierwszą, poranną porcję moczu, a każdą następną zbiera do przygotowanego pojemnika.
Pojemnik powinien być umieszczony w chłodnym miejscu.
Ostatnią, zbieraną porcją jest mocz oddany następnego dnia np. w poniedziałek o 7.00 rano.
Następnie należy odczytać objętość zebranego moczu i podać ją w laboratorium podczas rejestracji badania moczu w DZM.
Tak przygotowany mocz ze zbiórki dobowej należy wymieszać i odlać do małego, plastikowego pojemnika około 100 ml (do kupienia w aptece) oraz zapisać objętość całego zebranego moczu.
Opisaną próbkę (imię, nazwisko, objętość całego zebranego moczu) należy dostarczyć do laboratorium.
Próbka moczu powinna być dostarczona do laboratorium jak najszybciej – w ciągu 2 godzin po zebraniu moczu.
Pobranie moczu na posiew.
Mocz pobiera się do specjalnego sterylnego, plastikowego pojemniczka (dostępny do kupienia w aptece). Pożądane jest pozyskaniem moczu z tzw. środkowego strumieniabezpośrednio do otwartego przed pobraniem pojemniczka. Nie wolno otwierać pojemnika zbyt wcześnie, ani odkładać zakrętki w przypadkowe miejsce – takie postępowanie może skutkować fałszywie dodatnim wynikiem posiewu, a w konsekwencji – niepotrzebnym wdrożeniem leczenia.
Pobieranie moczu na posiew do woreczka jest błędem. Jeśli jednak mocz został w ten sposób pobrany, to wartość diagnostyczną ma tylko wynik ujemny (czyli brak bakterii w znamiennym stężeniu). Woreczki nie są bowiem pojemnikami jałowymi.
Niedopuszczalne jest też pobieranie moczu na posiew do wygotowanego słoiczka lub wyparzonego nocniczka oraz oddawanie do badania moczu nawet ze śladową ilością kału.
Dostarczenie moczu do pracowni bakteriologicznej powinno odbyć się w możliwie najkrótszym czasie – uważa się, że najpóźniej do 1-2 godzin od pobrania.
I jeszcze jedna ważna informacja – mocz na posiew powinien być pobrany przed podaniem pierwszej dawki leku (antybiotyku lub bakteriostatyku), stosowanego w leczeniu choroby nerek czy dróg moczowych. Nawet jedna dawka leku wypacza bowiem rezultat posiewu, dając tzw. wynik „fałszywie ujemny”, co może być powodem zmiany strategii leczenia. Należy również zachować odstęp pomiędzy ostatnią dawką antybiotyku lub sulfonamidu, a datą kontrolnego pobrania moczu na posiew. Zwykle wystarcza 48 godzin, ale w leczeniu niektórymi antybiotykami (biodacyna, gentamycyna) odstęp ten powinien dłuższy, gdyż ich śladowe ilości stwierdza się w miąższu nerek jeszcze po około 7 dniach od podania ostatniej dawki leku.
Do laboratorium należy przekazać próbkę moczu na posiew w ilości około 50-100 ml, a do naczynia z próbką moczu dołączyć karteczkę zawierającą nazwisko i imię oraz PESEL pacjenta.
